محصولات تراریخته چیست؟

گذری بر محصولات تراریخته

محصولات تراریخته از دیرباز در بازار مواد غذایی ایران و سایر کشورها وجود داشته اند. ولی متاسفانه در ایران بدلیل عدم درج تراریختگی بر روی لیبل مواد غذایی اکثر مردم از وجود آن بی‌خبر بوده و هستند. اما امروزه با افزایش سطح آگاهی مردم از محصولات تراریخته و عوارض ناشی از استفاده‌ی آن، این انتخاب به عهده‌ی خودمان است چه نوع مواد غذایی را برای سبد خانواده خود خرید کنیم.

اصلاح GM FOOD (غذاهای تراریخته) که مخفف FOOD Genetically modified (غذاهای اصلاح شده ژنتیکی) درزبان انگلیسی است در واقع به غذاهایی گفته می‌شود که از ارگانیسم‌هایی تشکیل شده‌اند که ماده ژنتیکی(DNA) آن‌ها بگونه‌ای با روش‌های مهندسی ژنتیک اصلاح شده است. این تکنیک‌های مهندسی با تغییرDNA  امکان جهش تولید ماده غذایی را فراهم می‌کنند که همین امر سبب کاهش قیمت مواد غذایی نیز می‌شود.

در حال حاضر بیشتر محصولات تراریخته از گیاهان ناشی می‌شوند اما در آینده‌‌ی نزدیک قرار است حیوانات نیز بعنوان منشا این تغییرات ژنتیکی در نظر گرفته شوند.

فروش محصولات تراریخته از سال 1994 در جهان آغاز شد، هنگامی که شرکت آمریکایی بیوتکنولوژی کشاورزی Calgene برای اولین بار گوجه فرنگی خود را که با اصطلاح ژنتیکی تولید کرده بود به بازار عرضه کرد.

طرفداران محصولات اصلاح شده ژنتیکی باور دارند، این فناوری تنها راه برای تغذیه جهانی پر جمعیت در آینده است و با پیشرفت علم، اصلاح ژنتیکی می‌تواند با هدف تغییر میزان مواد مغذی در محصولات و یا کاهش میزان آلرژی زایی و بهبود کارایی سیستم‌های تولید مواد غذایی انقلاب بزرگی در صنعت تولید مواد غذایی به‌وجود آورد.

از طرف دیگر بعد از اولین معرفی محصولات تراریخته در ایالات متحده، محققان و دوستداران زندگی سالم در تمام دنیا بطور مستقل شروع به پخش گزارشاتی از اثرات سمی ناشی از این محصولات کردند.

بطور خلاصه دلایلی را که مصرف محصولات GM سبب به خطر افتادن سلامتی انسان‌ها می‌شود اشاره می‌کنیم.

خطرات استفاده از محصولات تراریخته

محصولات تراریخته برای سلامتی میتواند مضر باشد

1. سموم ناشی از این محصولات : غذاهای مهندسی شده ژنتیکی ذاتاً ناپایدار هستند. دانشمندان هنوز از عواقب کامل وارد کردن ژن‌های جدید به ماده غذایی آگاهی کافی ندارند. آنها امیدوارند مواد ژنتیکی جدید باعث بی‌ثبات کردن ماده غذایی بی‌خطر اولیه نشود. ولی درج ژن جدید می‌تواند عناصر غیر سمی موجود در مواد غذایی را به سمی تبدیل کند.

2. واکنشهای آلرژیک : مهندسی ژنتیک می‌تواند ژن‌ها را از مواد غذایی که مردم به آن آلرژی دارند به محصول تراریخته شده منتقل کند.

برای مثال یک مطالعه توسط مجله پزشکی نیو انگلند نشان داد که وقتی ژنی از یک نوع بادام زمینی برزیلی برداشته و به دانه‌های سویا اضافه شد و در نهایت محصول تراریخته سویا باعث آلرژی افرادی شد که از ابتدا به آن نوع بادام زمینی حساسیت داشتند.

3. مقاومت آنتی بیوتیکی : یکی دیگر از خطرهای پنهان غذاهای محصولات تراریخته این است که آنها می‌توانند باکتری‌های بیماری زا در برابر آنتی بیوتیک‌های فعلی مقاوم و در نتیجه باعث افزایش قابل توجه گسترش عفونت‌ها و بیماری‌ها در انسان شوند.

4. سرکوب سیستم ایمنی بدن : ژورنال پزشکی The Lancet مطالعه مهمی را منتشر کرد که در آن دانشمندان با آزمایش بر روی موش‌ها دریافتند که موشهایی که از سیب‌زمینی‌های تراریخته استفاده می‌کنند ، اثرات مضر قابل توجهی بر رشد اعضای بدن ، سوخت و ساز بدن و عملکرد سیستم ایمنی شان داشتند. هنوز هیچ تحقیق واحدی برای نفی این گزارش ارائه نشده‌است.

5. سرطان : یکی دیگر از روش های تولید محصولات تراریخته اضافه کردن هورمون رشد به غذای دام‌ها می‌باشد. مثلا برای تولید شیر تراریخته هورمون رشد گاوی را از طریق مهندسی ژنتیک به گاو‌ها تزریق می‌کنند. استفاده از هورمون رشد گاو توسط مهندسی ژنتیکی برای تولید شیر بیشتر گاوها ، سازمان غذا و دارو آمریکا FDA این اطمینان را به مصرف کنندگان داد که شیر تولید شده بی‌خطر است اما نهادهای نظارتی هم در کانادا و هم در اروپا با استناد به نگرانی های بیشمار در مورد سلامتی حیوانات و انسان ، این دارو را رد کردند. مطالعات نشان می‌دهد سطح هورمونی به نام فاکتور رشد انسولین مانند در محصولات لبنی تولید شده از گاوهای تحت درمان با هورمون رشد افزایش می یابد که در نهایت عامل مهمی در رشد سرطان پستان ، سرطان پروستات و سرطان روده بزرگ در انسان است.

6. از بین رفتن مواد مغذی : مهندسی ژنتیک همچنین می‌تواند ارزش غذایی مواد غذایی را تغییر دهد و برخی مواد مغذی موجود در آن را از بین ببرد.

منابع:

www.who.int

www.scientificamerican.com

www.centerforfoodsafety.org