رشد کودکان از لحاظ فیزیکی و روحی برای والدین بسیار پر اهمیت بوده و نکات سلامتی آنها در بزرگسالی تأثیر چشمگیری دارد. والدین سعی دارند تا تمام نکات را رعایت کنند تا به رشد کودکان آسیبی وارد نشود. پزشکان معتقد هستند که پرورش فرزندان مخصوصا برای اولین بار کار آسانی برای والدین نخواهد بود اما رعایت نکات سلامتی میتواند به شدت در آینده فرزندان تأثیر داشته باشد. در این مقاله نکاتی را ذکر می‌کنیم که بر سلامت فرزندان دلبند شما اهمیت ویژه‌ای دارد:
تعادل رژیم در برنامه غذایی کودکان بسیار اهمیت دارد.
۱- حفظ تعادل رژیم غذایی رژیم غذایی برای رشد کودکان:
از غده هیپوفیز موجود در مغز هورمون‌هایی ترشح می‌شود که بر سلول‌ها تأثیر گذاشته و موجب رشد انسان می‌شود. مواد غذایی در فرآیند ترشح این هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد و موجبات رشد کودکان را فراهم میکند. بنابراین کودکان باید با مواد غذایی سرشار از کلسیم‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی و به ویژه پروتئین‌ها تغذیه شوند. بعضی از مواد غذایی مانند برنج قهوه‌ای، آرد گندم، ماکارونی با غلات غنی‌شده، نان غنی شده با غلات کامل، میوه و سبزیجات تازه، تخم مرغ، جو دو سر، سویا، اسفناج و محصولات دریایی، روغن زیتون و روغن کنجد بر رشد کودکان تأثیر مستقیم دارد.
تخم‌مرغ:
یک تخم مرغ بزرگ دارای ۶گرم پروتیئن، ویتامینD، B12 و آهن می‌باشد. برخی از تخم‌مرغ‌ها دارای اسید چرب امگا۳ هستند که در رشد و توسعه ذهنی کودکان مؤثر است. راجع به کلسترول موجود در تخم‌مرغ نگران نباشید زیرا چربی‌های ترانس تأثیر بدتری نسبت به تخم‌مرغ دارند.
در وعده صبحانه به جای گوشت‌های فرآوری شده و یا غذاهای سرخ شده از تخم‌مرغ آبپز برای رژیم غذایی کودکان خود استفاده کنید و اگر آنها به خوردن تخم‌مرغ آبپز تمایلی نداشتند از انواع ترکیبات تخم‌مرغ در غذاهای آنها استفاده کنید. تخم‌مرغ میتواند شروع خوبی برای غذای کودکان در ابتدای مسیر غذایی آنها باشد. پزشکان توصیه می‌کنند زیر ۱۲ ماه به کودکان تخم‌مرغ داده نشود، اما بر اساس تحقیقات شناساندن گروهی از غذاها بین ۶تا۱۲ ماه میتواند از بروز آلرژی غذایی در آینده جلوگیری کند.
شیر:
شیر به علت سرشار بودن از ویتامینD و کلسیم میتواند به ساخت استخوان‌های قوی کمک کند. ۲۲۵ گرم شیر سرشار از فسفر، ویتامین B12، پتاسیم و ۸گرم پروتيئن است. بچه‌ها تا یک سالگی نباید از شیر گاو تغذیه شوند و تا زیر ۲سال مقدار مصرفی شیر آنها باید در روز به ۹۰۰ گرم برسد. بعد از ۲سالگی کودکان میتوانند شیر کم چرب و یا محصولات لبنی را به میزان سه وعده در روز مصرف کنند. اگر فرزندان شما شیر دوست ندارند جایگزین‌های زیادی امروزه در فروشگاه‌ها وجود دارد، این محصولات را بررسی کنید که شکر اضافه در آن وجود نداشته باشد به عنوان مثال شیر سویا که سرشار از پروتيئن، کلسیم و ویتامینD می‌باشد، یکی از انتخاب‌ها برای جایگزینی شیر است.
بنابراین سعی کنید به غذای کودکان منابع غنی و سرشار از زینک که در جوانه گندم، بادام‌زمینی، کدو تنبل، تخم کدو یافت می‌شود را اضافه کنید و تا زمانی که رشد کودکان ادامه دارد و نزدیک به سن بلوغ هستند این توجه باید ادامه داشته باشد.
بازی کردن و همکاری باعث رشد فکری کودکان می‌شود
۲- فراهم کردن یک محیط مثبت و پر انرژی:
در چند سال اول تولد تغییرات زیادی در بدن و رشد کودکان دیده می‌شود. در این دوران والدین و اعضای خانواده باید مطمئن شوند که کودک از پیرامون خود راضی است و در آن احساس راحتی و شادابی میکند. با کودک خود تعامل داشته باشید و با او در کارهای خلاقانه شراکت کنید زیرا این فعالیت‌ها در توسعه مهارت‌های او در آینده تأثیر خواهد داشت. این شراکت‌ها باید همزمان با رشد کودکان ادامه داشته باشد و یک محیط مثبت و سالم برای کودک ایجاد کند.
کودکان زمانی که در حال به دست آوردن تجربیات جدید هستند به طور دائم ساختارهای ذهنی خود را گسترش می‌دهند و این به معنی تغییر این ساختار اصلی ذهن آنها می‌باشد. این تغییرات در تمام دوران زندگی فرد ایجاد می‌شود اما نقطه ابتدایی آن در دوران کودکی اتفاق می‌افتد. کودکان با مشاهده و فعالیت آموزش میبینند و این آموزش‌ها را تحلیل می‌کنند اما فعالیت‌های آنها باید در راستای استعداد‌های آنها باشد.
۳- انجام فعالیت‌های بدنی برای رشد کودکان:
از دو سالگی شما باید برای رشد کودکان آنها را با فعالیت‌های بدنی درگیر کنید. برای کودکان در گروه سنی ۲تا۵ سال کلاس‌های با فعالیت بدنی متوسط و دویدن گزینه مناسبی خواهد بود. در محدوده سنی ۶تا۱۲ سال فعالیت‌هایی مثل دوچرخه سواری، دویدن، بازی کردن همراه با ورزش برای رشد کودکان بسیار نیاز است. این موارد به رشد کودکان چه پسر و چه دختر کمک میکند. مطمئن شوید که فرزندان شما در مدرسه علاوه بر نکات و برنامه‌های درسی، فعالیت‌های خارجی هم داشته باشند. اگر کودکان بتوانند بین مطالعه و فعالیت‌های خارج از درس تعادل برقرار کنند، میتوانند در آینده برای زندگی خود برنامه‌های منظم‌تری داشته باشند و زمانی که به سن نوجوانی رسیدند میتوانند ورزش‌های سنگین‌تر مثل بسکتبال، بدمینتون، تنیس و فوتبال انجام دهند و تناسب اندام خود را حفظ کنند.
فعالیت‌های بدنی بر رشد کودکا مؤثر است
مهارت‌های حرکتی کودکان به توانایی جسمی آنها بستگی دارد. بیشترین و بزرگترین حرکت‌ها در انسان‌ها با دست و پا انجام می‌شود. مهار‌های حرکتی خوب در کنار حرکت‌های کوچک خود را نشان می‌دهند و در حالی که رشد جسمی از الگوی مشخصی پیروی میکند از عواملی مثل ژنتیک، وزن در هنگام تولد، تغذیه، موقعیت جغرافیایی و قومی و الگوی رشد کودکان تأثیر می‌پذیرد.
بر اساس تحقیقات موسسه رشد کودکان، ۷۵ درصد از رشد مغز بعد از تولد کودکان اتفاق می‌افتد و بازی‌های کودکانه به برقراری ارتباط بین مغز و سلول‌های عصبی کمک میکند. با برقراری این ارتباط مهارت‌های آنها افزایش می‌یابد، حضور در اجتماع را یادمی‌گیرند، خلاق بودن در شرایط بحرانی می‌آموزند و سعی می‌کنند مشکلات خود را بهتر حل کنند. بازی‌های گروهی آنها را به چالش می‌کشد و توانایی حل مسئله را در آنها ایجاد میکند.
یوگا نقش مهم و کاربردی در ارتقاء رشد و توسعه فردی دارد. زمانی که سن فرزندان بالاتر می‌رود، میتوانید بیشتر با آنها وقت بگذارید و تمرینات یوگا انجام دهید.
۴- مکمل‌های رشد:
مکمل‌های رشد میتوانند به رشد کودکان به لحاظ قدی و وزنی کمک کنند، در بسیاری از مراکز خرید این مکمل‌ها یافت می‌شوند اما شما نباید هر مکملی را برای فرزندان خود انتخاب کنید. قبل از خرید حتمن نیازها و کمبود‌های فرزند خود را پیدا کنید، راجع به آن تحقیق کنید، با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید و بهترین نوع مکمل را برای فرزندان خود انتخاب کنید. این مکمل‌ها فقط باید با تجویز پزشک مصرف شود و زمانی که به شما پیشنهاد می‌کنند برای فرزندان خود تهیه کنید زیرا این امکان دارد این مکمل‌ها بر زندگی آینده فرزندان تأثیر داشته باشد.
هرگز از مکمل‌های رشد کودکان در روزهای ابتدایی تولد استفاده نکنید.
۵- تمرینات مؤثر و با شدت بالا برای رشد کودکان:
برای کودکان زیر ۱۶ سال ورزش‌های سنگین مثل وزن برداری توصیه نمی‌شود. این دسته از ورزش‌ها مثل بدنسازی با وزنه‌های سنگین رشد کودکان را مختل میکند. این سن فقط برای ورزش‌های با شدت بالا، مثل بسکتبال، تنیس، بدمینتون مناسب است و همچنین ورزش‌های پرشی که بر رشد قدی آنها هم مؤثر است.
برای کودکان بین ۲تا۵ سال، که در مهدکودک‌ها و پیش دبستان هستند و در وضعیتی قرار دارند که مهارت‌های آنها کامل نشده است، ورزش‌ها و بازی‌های خیلی پیچیده و سازمان یافته مناسب نیست. به کودکان این سنی باید اجازه داد تا آنها بازی‌های مورد علاقه خود را انجام دهند. برای کودکان این سنی بازی‌های بدون ساختار بهترین گزینه است. مثل:
- دویدن
- پرش، رقص
- غلت زدن
- پرتاب کردن در محیط‌های بی‌خطر
- شنا کردن
- راندن دوچرخه یا سه چرخه
- بالا و پایین رفتن از تجهیزات زمین‌های بازی
بیشترین میزان هورمون رشد در زمان خواب ترشح می‌شود
۶- خواب:
بعضی از نکات وجود دارند که شاید برای ما زیاد اهمیت نداشته باشد اما در اصل تأثیر چشمگیری بر رشد کودکان دارد. ریتم خواب منظم شبانه روزی بر رشد کودکان تأثیر می‌گذارد. بیشترین میزان هورمون محرک رشد کودکان زمانی که در خواب هستند ترشح می‌شود. خوب خوابیدن ذهن را آرام میکند و باعث بهبود عملکرد مغز می‌شود. بهترین زمان خواب بین ساعات ۱۰ تا ۴ صبح می‌باشد و مطمئن باشید فرزندان شما زود بخواب می‌روند. طبق مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسید، میزان خواب مورد نیاز برای کودکان ۳تا۵ سال، ۱۰الی۱۳ ساعت، برای بچه‌هایی که مدرسه می‌روند و بین رنج سنی ۶تا۱۳ سال هستند، ۹تا۱۱ ساعت خواب در روز نیاز است.نوجوانان میتوانند بین 8 تا ۱۰ ساعت خواب را برای خود برنامه‌ریزی کنند.
۷-سایر عواملی که بر رشد کودکان تأثیر دارد:
عوامل متفاوت دیگری بر رشد فرزندان شما مؤثر است. رفتارهای آنها را زیر نظر بگیرید و مطمئن شوید به دارو یا الکل اعتیاد ندارند. اعتیاد به این عوامل میتواند تأثیر وحشتناکی بر روی رشد کودکان و سلامتی آنها بگذارد علاوه بر این کودک نباید استرس و ترس از چیزی را داشته باشد. کودکان در دوران نوجوانی فشارهای روحی و فکری بالایی را تحمل می‌کنند و این وظیفه پدرو مادر است که به فرزندان خود حل مشکلات و زندگی بدون استرس و مدیریت شرایط بحراین را بیاموزند.
علاوه بر این به کودکان خود اجازه ندهید که به شبکه‌های اجتماعی و یا بازی‌های رایانه‌ای اعتیاد پبدا کنند زیرا بر رفتار آنها در دراز مدت تأثیر منفی می‌گذارد. از این نکات استفاده کنید و تربیت و پرورش کودکان خود استفاده کنید.
چگونه به فرزندانمان غذای سالم بدهیم؟
چگونه به فرزندان خود تأثیر بر رشد را توضیح دهیم و به آنها کمک کنیم غذای سالم بخورند؟
از بشقاب‌های پیشنهادی استفاده کنید: نیمی از بشقاب را میوه و سبزیجات تازه قرار دهید، یک چهارم بشقاب را از غلات کامل مثل نان و ماکارانی و حجم باقی‌مانده را با مواد پروتیئنی مثل تخم‌مرغ، گوشت، پنیر، لوبیا و دانه‌های مغذی پر کنید.
شما به عنوان والدین وظیفه دارید بهترین غذاها را برای فرزندان خون فراهم کنید تا کودکان در مراحل رشد دچار مشکل نباشند.
گاهی کودکان را در پختن غذهای ساده شریک کنید، این کار به آنها حس خوشایندی می‌دهد و آنها را کمک میکند تا به غذا میل بیشتری نشان دهند.
زمانی که خانوادگی غذا سرو می‌کنید میز غذا را جوری بچینید که بچه‌ها قدرت انتخاب داشته باشند، تنوع زیاد غذا روی میز آنها را دچار سردرگمی میکند و نمیتوانند غذا و سهم خود را به درستی انتخاب کنند. آنها علاقه دارند مقدار زیادی غذا بخورند، سهم غذای آنها را محدود کنید.
از یک الگوی غذایی سالم استفاده کنید. فراموش نکنید کودکان تمام حرکات شما را میبینند و از شما تقلید می‌کنند اگر رژیم غذایی ناسالمی داشته باشید فرزندانتان از شما یاد می‌گیرند و در آینده تأثیر تغذیه بر رشد آنها را حس می‌کنید، به عنوان در هنگام غذا خوردن در کنار فرزندانتان بنشینید و از خوردن وعده غذایی در کنار آنها لذت ببرید، زمان صرف غذا را برای خود و آنها لذت بخش و شادی‌آور کیند، با یکدیگر گپ بزنید، با تلفن صحبت نکنید و موبایل را با خود سر سفره نیاورید.
به کودکان فشار و استرس وارد نکنید. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که مجبور به خوردن غذایی هستند در بزرگسالی نسبت به آن غذا بیزار می‌شوند و میلی به خوردن آن دیگر ندارند. اجبار کردن بچه‌ها به خوردن غذا، فشار روحی هم به آنها وارد میکند و هم به والدین. خونسرد باشید و با رفتار آرام ادامه دهید، این مراحل ممکن است تا چند طول بکشد و شما به عنوان والدین وظیفه دارید این مشکلات و سختی‌ها را بپذیرید.
سر میز غذا از حملات منفی استفاده نکنید. اگر بچه‌ها غذایی را نخوردند با خشونت و الفاظ بد با آنها صحبت نکنید به آنها پیشهاد دهید که این غذا شاید بد نباشد و با ملایمت از آنها بخواهید که غذا را امتحان کنند. غذاهای جدید را میتوانید به گونه‌ای تهیه کنید که از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به سایر غذاها داشته باشد.
