حامگی زمانی اتفاق می‌افتد که پس از آزاد شدن تخمک (تخمک گذاری) اسپرم در لوله فالوپ رحم به آن برسد و تخمک را بارور کند. سپس به رحم منتقل شده، در آنجا به دیواره رحم چسبیده و در نهایت حاملگی شروع می‌شود. حامله شدن یا باروری یکی از بهترین احساس‌هایی است که زنان میتوانند در زندگی خود حس کنند، حس زیبای مادر شدن! اما برای لمس این حس در بهترین حالت باید نکات مهم دوران حاملگی را رعایت کرد.
به طور متوسط بارداری حدود ۴۰ هفته طول می‌کشد و معیارهای زیادی وجود دارد که بر سلامت زنان در دوران حاملگی تأثیر می‌گذارد. زنانی که علائم بارداری را زودتر متوجه می‌شوند و یا قبل از دوران بارداری اقدام به مراقب‌های بارداری می‌کنند، دوران حاملگی بهتر و سالم‌تری را تجربه می‌کنند و در نهایت فرزندانی سالم به دنیا می‌آورند.
علائم دوران حاملگی:
قبل از اینکه شما تست بارداری دهید، علائم ظاهری را در خود احساس می‌کنید. وقتی سطح هورمن‌های شما با باروری تغییر می‌کند، مانند هفته‌های گذشه علائم همیشگی یک زندگی عادی را نخواهید داشت. اما این علائم چه چیزهایی میتوانند باشند:
تمام شدن قاعدگی‌های ماهانه:
اولین نشانه حاملگی پایان یافتن چرخه قاعدگی در دوران بارداری است. با این حال اگر یک دوره قاعدگی در یک ماه نداشتید به معنی باردار بودن نیست، مخصوصا که شاید برخی افراد دوره‌های قاعدگی منظمی نداشته باشند. شرایط و بیماری‌های زیادی وجود دارند که قاعدگی‌های ماهانه را مختل و یا نامنظم می‌کند.
سر درد:
سر درد از رایج‌ترین علائم باروری است. تغییر سطح هورمون در خون و یا افزایش آن باعث ایجاد سر درد در افراد می‌شود. اگر به مرور و با گذشت چند هفته،سر درد شما کمتر نشد، حتما با پزشک خود ارتباط برقرار کنید و او را در جریان وضعیت عمومی خود قرار دهید.
خونریزی لکه‌ای:
در بعضی از خانم‌ها در اوایل بارداری خونریزی‌های سبک و لکه‌های خونی دیده می‌شود. این خونریزی نگران کننده نیست و به علت اتصال تخمک بارور شده به دیواره رحم اتفاق می‌افتد. این خونریزی عموما دو هفته بعد از لقاح اتفاق می‌افتد.
اگر این خونریزی‌ها زودتر از دوران موعود در حاملگی اتفاق بیفتد میتواند به علت عفونت‌های دهانه رحم و سایر بیماری‌های مربوط با آلت تناسلی باشد. خونریزی غیر معمول در دوران حاملگی میتواند نشانه خطرناکی مثل سقط جنین، بارداری خارج از رحم را نشان دهد. در صورت دیدن این علائم و یا نگرانی موضوع را حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
افزایش وزن:
در چندماه اولیه حاملگی ممکن است بین ۲ تا ۳ کیلوگرم وزن اضافه کنید و این اضافه وزن در سه ماهه دوم حاملگی شدن افزایش می‌یابد.
فشار خون بالای ناشی از بارداری:
گاهی اوقات در طول بارداری فشار خون بالا بیشتر اتفاق می‌افتد و اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرد، میتواند تا آخر عمر با فرد همراه باشد. معیارهایی که میتواند احتمال افزایش فشار خون را بالا ببرد:
- افزایش وزن یا چاقی بیش‌ازحد
- مصرف دخانیات و سیگار کشیدن
- سابقه قبلی یا خانوادگی فشار خون
سوزش قلب:
گاهی هورمون‌هایی که در طول دوران بارداری ترشح می‌شوند موجب شل شدن دریچه بین مری و معده شده و در نتیجه آن اسید معده نشت می‌کند که موجب سوزش قلب می‌شود.
یبوست:
هورمون‌های ترشح شده در ابتدای بارداری باعث کند شدن حرکات روده می‌شود. در نتیجه باعث ایجاد یبوست می‌شود. شما میتوانید با نوشیدن آب زیاد و یا خودرن سیزیجات و میوه‌هایی که فیبر زیادی دارند حرکات روده را تسهیل کنید.
گرفتگی عضلات:
زمانی که شما در دوران قاعدگی هستید ممکن است احساس گرفتگی در عضلات رحم خود کنید، این حالت ممکن است در هنگام حامگی برای شما تکرار شود، ولی اگر این حالت با خونریزی لکه‌ای همراه باشد احتمال سقط جنین و یا حاملگی خارج از رحم وجود دارد.
کمر درد:
هورمون‌های ترشح شده در ابتدای بارداری و یا فشار روی عضلات، بزرگترین علت کمر درد است. بعد از گذر از ماه‌های اول بارداری و افزایش وزن، مرکز ثقل بدن تغییر کرده و این فشار به کمر اضافه شده و باعث افزایش درد در کمر می‌شود. تقریبا نیمی از زنان باردار در دوران حاملگی از کمردرد خود ناراحت هستند.
کم خونی:
حاملگی خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می‌دهد، که علائمی مثل سرگیجه را به دنبال دارد. کم خونی باعث تولد زودرس و کمبود وزن نوزاد در هنگام تولد می‌شود. مراقبت‌هایی که پزشکان برای خانم‌ها قبل از دوران حاملگی در نظر می‌گیرند بیشتر برای جلوگیری از کم خونی در دوران بارداری است که شامل نوع خاصی از غربالگری می‌باشد.
افسردگی:
بین ۱۴ تا ۲۳ درصد از زنانی که باردار هستند، افسردگی را تجربه می‌کنند. تغییرات بیولوژیکی و عاطفی که شما در درون خود حس می‌کنید، میتواند از عومل بروز افسردگی باشد.
تغییر سطح هورمون بدن، باعث بیخوابی می‌شود
بیخوابی:
یکی دیگر از رایج‌ترین علائم در دوران حاملگی بیخوابی است که به علت تغییر هورمون‌های بدن، استرس، فشار و یا ناراحتی‌های جسمی اتفاق می‌افتد. تعادل رژیم غذایی، عادت‌های درست خوابیدن و یوگا به شما کمک می‌کند در طول شب خواب راحتی داشته باشید.
تغییرات شکل سینه:
تغییرات سینه از جمله علاسمی است که حتی قبل از انجام تست‌های بارداری شما حس می‌کنید. این تغییرات شامل احساس بی حسی، تورم و یا سنگین شدن بیشتر از حالت معمول است. برخی تغییرات ظاهری در قسمت نوک سینه و اطراف آن دیده می‌شود.
جوش‌های آکنه:
به دلیل افزایش هورمون آندروژن در ماه‌های اول بارداری، برخی از خانم‌ها دچار جوش‌های آکنه می‌شوند. این هورمون‌ها موجب ترشح چربی از سلول‌های سطح پوست شده و منافذ را مسدود می‌کند. این آکنه موقتی است و بعد از به دنیا آمدن کودک از بین می‌رود.
استفراغ:
استفراغ از علائم اولیه در چهارماه اولیه بارداری است که به دلیل تغییرات سطح هورمون اتفاق می‌افتد. این علامت بیشتر در صبح‌ها دیده می‌شود.
درد در ناحیه لگن:
از دیگر علائم دوران حاملگی درد لگن می‌باشد که به مرور زمان و با گذشت از روزهای اولیه ممکن است بیشتر شود. علت این درد میتواند عوامل زیر باشد:
- فشار بر روی رباط‌ها
- سیاتیک
- تغییر وضعیت بدن
- سنگین شدن رحم
و در آخر اگر حس می‌کنید باردار هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید و از تست‌های خانگی برای اطمینان از حاملگی استفاده کنید. حالت‌های فیزیکی متغیر نمیتوانند تأییدی بر حاملگی قطعی باشد.
اما ممکن است به دلیل عواملی امکان حاملگی وجود نداشته باشد. باید این عوامل را بررسی کنید و راه‌های برطرف کردن این مشکل را پیدا کنید. بعضی عوامل هستند که تحت کنترل ما هستند و با راه‌کارهای ساده میتوانیم آن‌ها را ازبین ببریم. در ادامه به بررسی بعضی از این راهکارها میپردازیم:
راه‌های تقویت باروری:
مسائل مربوط به باروری و بچه‌دار شدن تا حدود ۱۵درصد از مسائل زوجین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خوشبختانه روش‌های طبیعی که منجر به باروری می‌شوند همیشه وجود داشته و راهگشای زوجین بوده است. در حقیقت تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی میتواند تا ۶۹درصد به افزایش باروری کمک کند.
تأثیر آنتی اکسیدان در دوران بارداری
۱- غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان مصرف کنید:
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در مواد غذایی مثل فولات و زینک به افزایش احتمال باروری در زنان و مردان کمک می‌کند و همچنین به دفع رادیکال‌های آزاد که باعث از بین رفت سلول‌های اسپرم می‌شود، کمک می‌کند. در تحقیقاتی که بر روی خواص آنتی‌اسیدانی گردو انجام شد، نتایج نشان داد خوردن ۷۵ گرم گردو در روز، کیفیت اسپرم تولیدی را بالا برده و احتمال باروری را افزایش می‌دهد.
غذاها، میوه‌ها، سبزیجات، مغزیجات و کربوهیدرات‌ها مواد سرشار از ویتامین‌های C,E، فولات و بتا کاروتن دارند که دارای مقدار بالایی آنتی‌اکسیدان هستند.
۲- وعده‌های صبحانه را جدی بگیرید:
خوردن یکی صبحانه کامل به زنانی که مشکل باروری دارند کمک می‌کند. تخمدان پلی‌کیستیک یکی از عوامل ناباروری در زنان است، نتایج نشان داد خوردن صبحانه به بهبود این عارضه به کمک می‌کند. در زنان با وزن نرمال و تخمدان‌های پلی‌کیستیک، خوردن صبحانه به میزان بیشتر از حد معمول به کاهش ۸درصدی سطح انسولین و کاهش ۵۰درصدی سطح تستسترون کمک می‌کند. هر دوی این‌ها از عوامل ناباروری در زنان به حساب می‌آید.
احتمال تخم‌گذاری در این زنان ۳۰ درصد بیشتر از زنانی است که صبحانه کامل نمیخورند و شب، قبل از خواب به میزان قابل توجهی شام مصرف می‌کنند. البته توجه داشته باشید اگر وعده صبحانه خود را افزایش می‌دهید باید سایر وعده‌های غذایی را به مقدار لازم کاهش دهید.
کاهش مصرف غذاهای فست فودی در دوران حاملگی
۳- از چربی‌های ترانس دوری کنید:
خوردن غذاهای سالم در هر وعده غذایی در روز باعث افزایش احتمال باروری می‌شود. چربی‌های ترانس به دلیل اثرات منفی بر انسولین ارتباط تنگاتنگی با خطر ناباروری تخمدان دارد. چربی‌های ترانس معمولا در روغن‌های گیاهی هیدروژنه و مارگارین، غذای سرخ شده و فرآوری شده به وفور پیدا می‌شود. انتخاب این چربی‌های ترانس به جای چربی‌های اشباع نشده امکان ناباروری را تا ۳۱درصد افزایش می‌دهد.
مصرف زیتون و روغن زیتون فرابکر برای دستگاه گوارش بسیار مناسب است و مصرف آن در بارداری بسیار اهمیت دارد.
۴-فعالیت داشته باشید:
تمرین و ورزش روزانه بسیار مفید است و متابولیسم بدن شما را تنظیم کرده و به باروری کمک می‌کند. در حقیقت سبک زندگی بدون تحرک باعث بالا رفتن احتمال ناباروری می‌شود. متخصصان سلامت بر این باور هستند که ورزش هفتگی میتواند خطر ناباروری را تا ۵ درصد کاهش دهد. برای زنان با اضافه وزن زیاد، تمرین و ورزش و همچنین داشتن رژیم غذایی مناسب بسیار کارآمد بوده و تأثیر مثبتی بر باروری آن‌ها دارد. با این حال نباید در انجام ورزش زیاده‌روی کرد، چرا که ورزش با شدت بالا برای مدت طولانی باعث کاهش باروری در زنان می‌شود. در مطالعه بزرگی که بر روی زنان انجام شد، نشان داد که زنانی که بیش از حد با شدت بالا ورزش می‌کنند،۳/۲ احتمال باروری در آن‌ها کاهش می‌باید.
