پروستات یک غده کوچک گردو شکل است که در لگن مردان، در کنار مثانه قرار دارد. سرطان پروستات به رشد کنترل نشده (بدخیم) سلول ها در غده پروستات گفته میشود. بیشتر سرطان‌های پروستات به آرامی رشد میکنند، اما برخی نسبتاً سریع تکثیر می شوند. سلولهای سرطانی ممکن است از پروستات گسترش و به دیگر بخش‌های بدن، به ویژه استخوان ها و گره های لنفاوی برسد. اما راه حل‌های پیشگیری از سرطان پروستات وجود دارد.
سرطان پروستات در مراحل اولیه خود (هنگامی که فقط در غده پروستات یافت می شود) به احتمال زیاد قابل درمان است. سرطانی که در خارج از پروستات (مانند استخوانها ، غدد لنفاوی و ریه ها) گسترش یافته است به راحتی قابل درمان نیست ، اما می تواند سالها کنترل شود.
آمار‌های جهانی نشان می‌دهد، سرطان پروستان دومین سرطان شایع در بین مردان جهان است. در آمریکا از هر ۹ نفر، ۱ نفر به سرطان پروستات مبتلا میشود. در ایران ۷ تا ۱۰ هزار نفر سالانه به این بیماری دچار می‌شوند که خوشبختانه بالای ۹۰ درصد از این بیماران، بدون آنکه بافتهای دیگر بدنشان درگیر شود درمان می‌شوند. اگر تشخیص این بیماری در مراحل اولیه صورت گیرد، به سادگی میتواند از جلوی فوت بیماران مبتلا به این بیماری نیز پیشگیری کرد.
درد هنگام ادرار از نشانه‌های سرطان پروستات است
عوارض و نشانه‌های سرطان پروستات:
در بیشتر موارد ، سرطان پروستات در مراحل اولیه هیچ علائم ظاهری از خود نشان نمی دهد و شاید تنها راه تشخیص بیماری غربالگری باشد، غربالگری تغییراتی که باعث ایجاد سرطان پروستات میشود شناسایی می‌کند. غربالگری شامل آزمایشی است که میزان PSA خون را اندازه می گیرد. مقادیر بالای PSA خبر از احتمال وجود این سرطان می‌دهد. در موارد نادر ، مردانی که مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات هستند ممکن است علائم خاصی را تجربه کنند. با این حال ، این علائم در بسیاری از مردانی که سرطان ندارند نیز وجود دارد ، بنابراین بهتر است قبل از هرگونه نتیجه گیری ، آنها را با پزشک در میان بگذارید. برخی از این علائم شامل :
- درد در حین ادرار کردن
- خون در ادرار یا درد در ناحیه لگن و کمر هنگام ادرار، زمانی که بیماری پیشرفت کرده باشد
- در صورت بزرگ شدن پروستات درد یا ناراحتی هنگام نشستن
- مشکل در شروع و حفظ ادرار
- نیاز به دفع ادرار بیشتر ، غالباً در طول شب
- احساس اینکه مثانه به طور کامل خالی نشده است
مراحل پیشرفت سرطان پروستات:
آگاهی از اینکه بیماری در چه مرحله‌ای از پیشرفت قرار دارد هم میتواند به درک فرد برای آنچه در انتظار اوست کمک کند و هم به پزشک برای انتخاب نوع درمان. برای سرطان پروستات می‌توان ۵ مرحله در نظر گرفت.
در مرحلهی صفر، سلولهای پیش سرطانی وجود دارند، اما آنها فقط در یک ناحیه کوچک تأثیر می گذارند و رشد آهسته ای دارند.
در مرحلهی یکم، سرطان فقط در غده پروستات وجود دارد، درمان در این مرحله اصولاً براحتی انجام شده و تاثیر گذار است.
در مرحلهی دوم و سوم، سرطان به بافتهای مجاور گسترش یافته است.
در مرحلهی چهارم، سرطان به قسمت‌های دیگر بدن مانند ریه‌ها یا استخوانها نیز سرایت کرده است.
علت بروز سرطان پروستات چیست؟
با وجود پیشرفت علم پزشکی هنوز بطور قطعی مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سرطان پروستات می‌شوند. اگرچه تعدادی از موارد می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند مانند :
سن:
با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان پروستات نیز افزایش می‌یابد، بیشتر نشانه‌های این بیماری در مردان بالای 50 سال دیده میشود. به همین علت قبل از سن ۵۰ سالگی باید اقدامات لازم برای پیشگیری از سرطان پروستات را انجام دهید.
سابقه خانوادگی:
تحقیقات نشان می‌دهد، داشتن یک برادر یا پدری که قبل از 60 سالگی به سرطان پروستات مبتلا شده است، خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد. گرچه در بسیاری موارد این بیماری در مردانی شکل می‌گیرد که هیچگونه سابقه خانوادگی ندارند.
نژاد یا قومیت:
به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، در مردان سیاه‌پوست نسبت به مردان سایر نژادها احتمال ابتلا به سرطان پروستات بیشتر است. سرطان پروستات در مردان آفریقایی بیشتر از مردان آسیایی است.
چاقی از عوامل احتمال افزایش سرطان می‌باشد
چاقی:
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که ممکن است بین چاقی و سرطان پروستات ارتباط وجود داشته باشد، و یک رژیم متعادل و ورزش منظم به پیشگیری از سرطان پروستات بیشتر کمک می‌کند.
رژیم غذایی:
نقش دقیق رژیم غذایی در سرطان پروستات بطور کامل مشخص نیست اما تحقیقات در مورد پیوند بین رژیم غذایی و سرطان پروستات ادامه دارد. به نظر می‌رسد مردانی که مقدار زیادی گوشت قرمز یا غذاهای پرچرب (به خصوص لبنیات) مصرف میکنند، احتمالاً کمی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند.
درمان :
به دلیل پیشرفت‌های زیادی که در درمان‌های موجود وجود دارد، بیشتر مردانی که سرطان پروستات در آنها شایع میشود، می‌توانند بطور معمول به زندگی خود ادامه دهند. برخی از مردان مبتلا به سرطان پیشرفته پروستات یک زندگی عادی را پشت سر می گذارند و به علت دیگری مانند بیماری قلبی جان می سپارند.
گزینه‌های درمانی در مورد سرطان پروستات بستگی به تشخیص مرحلهی بیماری دارد، اینکه بیماری در کدام مرحله قرار دارد از نظر سرعت رشد سرطان، میزان گسترش و نفوذ آن در انتخاب نوع درمان بسیار اهمیت دارد. علاوه بر این سلامت عمومی بدن بیمار و همچنین مزایای احتمالی یا عوارض جانبی انواع درمان در اتنخاب نوع آن تاثیر دارد.
گاهی سرطان پروستات نیاز به درمان فوری ندارد!
برای مردانی که مبتلا به سرطان پروستات کم‌خطر هستند، ممکن است درمان فوری لازم نباشد. در بعضی موارد ممکن است هرگز به درمان نیاز نداشته باشند. درعوض، پزشکان گاهی اوقات نظارت دائمی را توصیه میکنند.منظور از نظارت دائمی تست های منظم پیگیری خون ، معاینات رکتوم(قسمت انتهایی روده بزرگ كه به مقعد متصل میشود)و احتمالاً بیوپسی برای نظارت بر پیشرفت سرطان. اگر آزمایشات نشان دهد سرطان بیمار در حال پیشرفت است ،ممکن است برای درمان سرطان پروستات از جراحی یا پرتونگاری کمک گرفته شود.
جراحی سرطان پروستات شامل از بین بردن غده پروستات، برخی از بافتهای اطراف و چند غدد لنفاوی است. این جراحی به روش‌های مختلف صورت می‌گیردو همانند بسیاری دیگر از جراحی‌ها با عوارض احتمالی همراه است. بی اختیاری ادرار و اختلال نعوظ( ناکارآمدی جنسی در مردان) از جمله این عوارض است که ممکن است فرد بعد از جراحی دچار شود.
نکات طلایی برای جلوگیری از سرطان پروستات:
بر اساس یک تحقیق صورت گرفته در سال 2014 ، هر دو روغن دانه کدو تنبل و ترکیبی از روغن دانه کدو تنبل و روغن گیاه نخل اره ای می توانند علائم هایپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) را بهبود بخشند. محققان نتیجه گرفتند که روغن دانه کدو تنبل و روغن گیاه نخل اره ای درمانهایی جایگزین ، بی خطر و مؤثر برای این نوع سرطان هستند.
مقاله معتبر چاپ شده در سال 2006 ، نشان می دهد که روغن کدو می تواند انواع خاصی از رشد پروستات را مسدود کند. در این مطالعه ، تأثیر روغن دانه کدو تنبل یا ترکیب آن با ترکیبات دیگر بر رشد پروستات در موشهای صحرایی بررسی و آزمایش شد.
روی برای عملکرد طبیعی پروستات بسیار مهم است. در حقیقت ، یک پروستات نرمال، بالاترین میزان روی را در بدن دارد. نتایج یک مطالعه معتبر در سال 2011 نشان داد که بافت بدخیم پروستات و بافت پروستات در مردان مبتلا به( BPH)پروستات خوشخیم نسبت به بافت طبیعی پروستات، میزان روی کمتری برخوردار است.
دانه کدو تنبل سرشار از روی است. یک فنجان تقریبا نیمی از نیاز روزانه انسان (RDA) به روی را تأمین می کند. برای ارتباط بین بهبود سلامتی پروستات و استفاده از روی در دانه کدو تنبل ، مطالعات بیشتری لازم است. اما تصور می شود که خوردن مقدار مشخص از دانه ها چندین بار در هفته ممکن است به بهینه نگه داشتن سطح روی شما کمک کند.
مصرف گوجه فرنگی در پیشگیری از سرطان پروستات بسیار مفید است
۱- مواد غذایی با رنگ قرمز مثل گوجه مصرف کنید:
گوجه‌فرنگی، هندوانه، و سایر مواد غذایی که رنگ قرمز دارند، درخشندگی رنگ خود را مدیون آنتی‌اکسیدانی به نام لیکوپن هستند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد مردانی که میوه‌های قرمز و گوجه‌فرنگی مصرف میکنند نسبت به کسانی که از این مواد غذایی مصرف نمی‌کنند کمتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند. گرچه این تحقیقات در سازمان انستیتو سرطان آمریکا انجام شده اما همچنان نیاز به مطالعات بیشتر وجود دارد.
بر اساس مطالعه‌ای در اسپانیا (۲۰۱۸) پختن گوجه‌فرنگی باعث میشود لیکوپن موجود در آن سریع‌تر جذب بدن شود. هرچه گوجه‌فرنگی قرمزتر، بهتر! زیرا گوجه‌فرنگی در هنگام بلوغ و رسیدگی کامل بیشترین میزان لیکوپن را در خود دارد. بنابراین گوجه‌فرنگی کم‌رنگ نرسیده است و میزان لیکوپن پایینی دارد.
۲- قدرت میوه‌جات و سبزیجات:
مواد مغذی و ویتامین‌های موجود در میوه‌ها و سبزیجات احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهند. سبزیجات سبز رنگ شامل موادی هستند که بدن را در مقابل سلولهای سرطانی مقاوم می‌کند تا بدن این سلول‌ها را شکست دهد؛ مواد مغذی سرعت انتشار و پخش سلولهای سرطانی را کم کرده و به پیشگیری از سرطان پروستات کمک می‌کند. با خوردن سبزیجات در روز از خوردن تنقلاتی که ارزش غذایی پایینی دارند ببرهیزید.
۳- سویا و چای سبز مصرف کنید:
ایزوفلاوین ماده‌ای است که خطر ابتلا به سرطان را به شدت کاهش می‌دهد و بر اساس مطالعات سال ۲۰۱۴ این ایزوفلاوین در مواد غذایی زیر یافت شد:
- توفو(از مشتقات سویا)
- نخود
- عدس
- جوانه یونجه
- بادام زمینی
با مطالعه طولانی که محققان بر روی اثرات چای سبز داشتند به این نتیجه رسیدند که چای سبز بر سلامت پروستات تأثیر دارد و بر اساس تحقیقان سال ۲۰۰۸ مردانی که چای سبز و یا عصاره آن را مصرف می کنند در مقابل با کسانی که چای سبز نمی‌خورند احتمال بیماری شدنشان کمتر است.
در سال ۲۰۱۰ نتایج آزمایش‌ها بر روی حیوانات ارتباط بین سرطان پروستات و چای سبز را تأیید کرد، ولی برای مطئن شدن برای صحت این آزمایش‌ها بر روی انسان نیز به تحقیقات بیشتری است.
۴- نقش قهوه در پیشگیری از سرطان پروستات!
مصرف قهوه میتواند رابطه جدی با کاهش احتمال بروز سرطان پروستات داشته باشد:
طبق مطالعات کلینیک سرطان در سال ۲۰۱۴، نوشیدن ۴،۵ فنجان کوچک قهوه در روز می‌توان احتمال ابتلا به سرطان کشنده پروستات را کاهش دهد و در صورت بیمار بودن از پیشرفت آن به مراحل بالاتر جلوگیری می‌کند.
مصرف قهوه احتمال ابتلا به سرطان پروستات را تا ۱۱ درصد کاهش می‌دهد.
این جملات ارتباط بین این سرطان و مصرف قهوه را نشان می‌دهد و مردانی که کمتر از قهوه مصرف میکنند این اثرات را کمتر در خود میبینند.
میزان مصرف بالای کافئین برای سلامتی ضرر دارد و بیماری‌های مثل نامنظم شدن ضربان قلب را به همراه دارد. بر اساس تحقیقات کلینیک مایو بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز نباید مصرف کرد و این معادل چهار فنجان قهوه دم کرده در روز است.
نوع به عمل آوردن قهوه بسیار مهم است. به نظر می‌رسد مردانی که قهوه جوشیده شده می‌خورند در خطر کمتری نسبت به افرادی که قهوه دم شده با فیلتر می‌خورند قرار دارند. مواد شیمیایی خاصی که در قهوه وجود دارد خاصیت ضد سرطانی دارند، هنگامی که قهوه با فیلتر کاغذی دم میشود این مواد شیمیایی روی کاغذ می‌مانند و قهوه خاصیت ضد سرطانی خود را از دست می‌دهد ولی وقتی قهوه جوشانده میشود این مواد وارد بدن شده و خاصیت خود را بر بدن می‌گذارد.
۵- چربی‌های خوب را برای مصرف انتخاب کنید:
در یک تحقیق سال ۲۰۱۴ یادداشت‌ها نشان داد ارتباطی بین چربی‌های حیوانی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان پروستات وجود دارد. علاوه بر گوشت، چربی‌های حیوانی در گوشت خوک، کره و پنیر یافت میشود. در صورت امکان بهتر است چربی‌های گیاهی را جایگزین چربی‌های جانوری کنید.
جایگزین‌هایی که میتوانید از آنها استفاده کنید:
- روغن زیتون فرابکر به جای کره
- میوه‌جات به جای آبنات و شکلات
- غذاهای تازه به جای غذاهای بسته‌بندی شده
- آجیل یا دانه‌ها به جای پنیر(مواد مغذی موجود در خشکبار وجه اشتراک با پنیر دارند)
۶- مصرف دخانیات و سیگار را متوقف کنید:
بیماران مبتلا به سرطان پروستات که سیگار مصرف میکنند بیشار در معرض عود شدن این بیماری هستند. افراد سیگاری در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتری قرار دارند. برای ترک سیگار هیچ‌گاه دیر نیست. افرادی که سیگار میکشیدند و به مدت ده سال از ترک سیگار آنها میگذرد احتمال سرطان آنها با افرادی که هیچ وقت سیگار نمی‌کشیدند یکسان است.
۷- خوراکی‌های مهم را به خاطر بسپارید:
تأثیر ماهی و امگا۳ بر سرطان پروستات
ماهی و امگا۳
روغن ماهی و امگا۳، میتواند به کاهش احتمال ابتلا به سرطان پروستات کمک کند. روغن ماهی در انواع خاصی از ماهی‌ها مثل ساردین، تن، ماهی‌های خالدار، قزل‌آلا و سالمون وجود دارد. غلظت بالای اسیدهای چرب در خون احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. بنابراین همیشه تحت نظر پزشک باشید و هر چکاپ‌های دوره‌ای انجام دهید.
فولات
بر اساس مطالعات سازمان سرطان آمریکا میزان پایین فولات در خون میتواند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد. مکمل‌های فولیک اسید نوعی فولات ساختع شده توسط انسان است که میتواند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
فولات در بسیاری از غذاها مثل غذاهای سبز، لوبیا، غلات کامل و غلات غنی شده موجود در صبحانه وجود دارد. انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند با خوردن مواد غذایی مناسب که حاوی فولات هستند احتمال ابتلا به این بیماری کاهش دهید.
لبنبات:
بر اساس بعضی از مطالعات بین رژیم‌های غذایی پر کلسیم و افزایش احتمال بروز سرطان پروستات ارتباط وجود دارد. اما برای صحت این مطالعات نیاز به آزمایش‌های بیشتری وجود دارد.
ورزش به سلامت روحی و جسمی کمک می‌کند
۸- زمانی را برای ورزش اختصاص دهید:
اضافه وزن و چاقی با خطر ابتلا به سرطان پروستات رابطه مستقیم دارد. ورزش منظم میتواند به شما در داشتن وزنی مناسب، توده عضلانی بالا و سوخت و ساز بهتر و سالم کمک کند. ورزش‌های مثل قدم زدن، دویدن، دوچرخه سواری و شناکردن میتواند به شما کمک کند. تمرین‌ها نباید کسل کننده باشند؛ نوع تمرین‌های خود را عوض کنید و دوستانتان را با خود همراه کنید. اگر زمان ورزش کردن برای شما سرگرم کننده باشد؛ حتما به فعالیت‌ها ادامه خواهید داد.
در نهایت با پزشک خود بیشتر مشورت کنید و سایر علائم این بیماری را بپرسید، داروهایی که در پیشگیری و یا درمان کمک میکنند را بدانید، درباره اثرات خانوادگی سوال بپرسید و توصیه‌های رژیم غذایی را جدی بگیرید. اگر علائمی شبیه به درد در ناحیه لگن و روده‌ها، مشکل دفع ادرار و یا خون در ادرار ویا مایع منی دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.
