ویروس‌هایی مانند کرونا ویروس، انگل‌های میکروسکوپی هستند که به طور معمول اندازه‌ای کوچکتر از باکتری‌ها دارند. ویروسها عموما به علت اینکه عامل اصلی عفونت‌ها هستند شهرت زیادی یافته‌اند و یکی از بالاترین آمار مرگ و میر در دنیا مربوط به ویروسها میباشد. بیماری‌های ویروسی مشهوری که طی سالیان گذشته رخ داده قربانیان زیادی را گرفته که از جمله آن ویروس ابولا در سال 2014 در آفریقای غربی،(اچ 1 ان 1 ) یا آنفلوآنزای خوکی در سال 2009 و جدیدترین آن ویروس کُوید-19 (ویروس کورونا) در سال 2019 است.
اگر چه ویروسها برای دانشمندان و پژوهشگران خطر بزرگی محسوب می‌شوند اما برخی از آنها ویروسها را برای انجام تحقیقات انتخاب میکنند.
ویروسها برای انتشار و بقای خود باید در محیطی قرار بگیرند که زنده باشد. این ویروسها در محیط خارج از بدن فعالیتی ندارند و حتما باید در محیطی زنده قرار بگیرند تا رشد کنند.
حیات ویروس در مرگ سلول‌ها
ویروسها در جایی زندگی میکنند که مرز بین حیات و مرگ است. از طرف دیگر عناصر تشکیل دهنده آنها با سایر موجوات یکسان و شامل دی‌ان‌ای و آر‌ان‌ای میباشد.
ویروس مانند باکتری و یا میکروب برای ادامه بقا نیاز به تکثیر دارد و باید در سلول میزبان که زنده است، این تکثیر اتفاق بیفتد. از نظر دانشمندان این اتفاق نمیتواند در خارج از محیط زنده باشد زیرا ویروسها مجهز به امکانات تکثیر نیستند. سلول میزبان این امکان را به ویروس میدهد که با استفاده از امکانات درون سلولی خود، ویروس پروتیئن خاص خود را بسازد.
بعد از این مراحل سلول جدید به یک ویروس کامل تبدیل شده و آماده خارج شدن از سلول میزبان قبلی است. و به این ترتیب سلول میزبان از بین می‌رود.
ویروس کورونا
کرونا ویروسها
کرونا ویروسها از جمله بزرگترین خانواده ویروسها هستند که باعث بیماری‌هایی از جمله سرماخوردگی تا از بین رفتن سیستم تنفسی را شامل میشود.
کرونا ویرس‌ها وجه مشترکی دارند که هردو میتوانند موجب بیمار شدن انسان و حیوانات باشند.
این بیماری در بین حیواناتی مثل فیل، اسب و سایر حیوانات پستاندار و پرندگان شیوع پیدا میکند. با این وجود هفت نوع انسانی این ویروس شناخته شده است. آخرین نوع آن در شهر ووهان چین در دسامبر 2019 شایع شد و همچنان در حال انتشار به سراسر کره زمین میباشد.
ساختار کرونا ویروس
کرونا از ماده‌ای به نام آر ان ای تشکیل شده و برای کسانی که همزمان بیماری دیگری دارند خطر بیشتری دارد،از جمله این بیماری‌ها میتوان به بیماری‌های قلبی، فشار خون، دیابت و کودکانی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند اشاره کرد.
این دسته از ویروسها در زمستان و بهار بیشتر عامل بیماری می‌شوند و شدت این بیماری و سرمارخوردگی که عامل آن کرونا ویروس باشد بیشتر از سایر سرماخوردگی هاست.با وجود اینکه بیشتر این ویروس در حیوانات بروز میکند اما متاسفانه نوع هفت آن در انسان رویت شد. رشد این ویروس در محیط آزمایشگاهی دیرتر اتفاق میفتد به همین دلیل تشخیص آن از سایر بیماری‌ها سخت‌تر خواهد بود.
ساختار ویروس
گوناگونی کرونا ویروس در انسان:
در سال 1960 خانواده بزرگی از کروناویروس‌ها کشف شد. از جمله بیماری‌هایی که عامل آن کروناویروس‌ها هستند سرماخوردگی است. وجه اشتراک این ویروسها فعالیت همزمان آنها در بدن انسان‌ها و سایر حیوانات است. بعضی کروناویروس‌ها به دستگاه تنفسی حمله میکنند و موجب تنگی نفس در انسان میشود و در صورتی که بیماری پیشرفت کند علائم در روده و معده نمایان میشود.
در نوعی از سرماخوردگی ترشح آور به نام پنومونیا علائم ویروس کرونا در ریه دیده میشود که این نوع از سرماخوردگی بسیار معمول است و با مراقبت معمولی از بین می‌رود.
چهار نوع از کرونا ویروس‌های زیر در بین انسان‌ها رشد میکنند و در دستگاه سیستم تنفسی انسان اختلال ایجاد میکند این اختلال موجب عفونت در ریه کودکان و سایر افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ایجاد میشود.
این چهار دسته به ترتیب زیر میباشند:
- HCoV-229E
- HCoV-OC43
- HCoV-NL63، کشف شده در سال ۲۰۰۴
- HCoV-HKU1، کشف شده در سال ۲۰۰۵ در هنگ کنگ
انواع دیگری از کروناویروس‌ها هستند که با علائم شدیدتر بروز میکنند مانند سارس، مرس و کوید19
کوید19 یا کرونا ویروس جدید:
شیوع ویروس کورونا در چین اینگونه شرح داده شد که پس مبتلا شدن افراد به سینه پهلو و دریافت واکسن، هیچگونه بهبودی حاصل نشد و در پی همه گیر شدن آن نوع جدیدی از کرونا ویروسها شناسایی شدند. در بین مبتلایان، دو سوم افرادی که مبتلا شدن افرادی بودند که با بازارهای خرید و فروش حیوانات زنده‌ای که در آب زندگی و از آن به عنوان غذا استفاده میشود، در ارتباط بودند. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی آمار مرگ و میر افراد مبتلا بین 2 تا3 درصد بیان شده و تا اواخر بهمن ماه جان 2000 نفر را گرفته و به بیش از 30 کشور جهان انتشار یافته است.
علائم کرونا ویروس(کوید-19):
علائمی که میتواند نشان دهنده ابتلا به کرونا ویروس باشد:
- آبریزش بینی
- تب
- مشکلات تنفسی
- تنگی نفس
- تند نفسی
- گلودرد
در موارد حاد از علائم ویروس کورونا مشکلات گوارشی مانند اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه میباشد که اگر مورد رسیدگی قرار نگیرد به دیالیزی شدن فرد منجر میشود.
در چین اولین علائم در افرادی دیده شد که در بازار محصولات دریایی فعالیت داشتند و یا با افراد آنجا داد و ستد میکردند. اما پس از فراگیر شدن آن تمرکز پزشکان بر روی ارتباطات انسانی افزایش پیدا کرد و عامل بیماری ارتباط افراد ناقل با یکدیگر بود.
در یک مطالعه که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد نشان داد که علائم دیگری مثل خستگی مفرط، درد استخوان و مفاصل، سردرد و لرز بدن از دیگر نشانه‌های ویروس کرونا در بدن است. این علائم ممکن است بین ۲تا۱۴ روز نهان باشند و پس از آن خود را نشان دهد.
رابطه ویروس کرونا با فشار خون:
اگر فشار خون بالا دارید به شما توصیه میشود حتما بیشتر مراقب سلامتی خود در طول دوران ویروس کورونا باشید. تحقیقان نشان میدهد که افرادی که فشار خون دارند، احتمال ابتلا به ویروس، علائم وخیم‌تر و مرگ بر اثر عفونت در آنها شدیدتر است.
سیستم ایمنی ضعیف یکی دیگر از دلایلی است که افراد با فشار خون بالا را بیشتر در معرض این بیماری و عفونت قرار میدهد. پیری و سایر شرایط سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند و بنابراین بدن قادر به مقابله ویروس نخواهد بود. تقریبا دو سوم افراد بالای ۶۰ سال فشار خون بالا دارند. یکی از دلایلی که فشار خون بالا در این بیماری بسیار پر اهمیت است داروهای مربوط به کنترل فشار خون است. یکی از این داروها مهارکننده ACE و آنژیوتانسیون است و هنوز اطلاعات محکمی مبنی بر اثر این دارو بر بیماری کوید-۱۹ در دسترس نیست.
انتقال کرونا ویروس به انسان:
روش انتقال کرونا ویروسها متفاوت است و بسته به نوع آن میتواند عطسه، سرفه و یا تماس با سطوح آلوده به ویروس باشد. احتمال انتقال آن در فضای باز محدود بوده و شاید در محیط‌هایی که افراد با هم کار میکنند و فردی دچار بیماری‌ست، آن را به سایر افراد منتقل کند.
دسته‌ای دیگر که مستعد این بیماری هستند، افرادی هستند که در بیمارستان‌ها فعالیت دارند و در ارتباط مستقیم با افراد مبتلاهستند. این افراد میتوانند ناقل این بیماری باشند.
آیا امکان مبتلا شدن مجدد در یک فرد به ویروس کرونا وجود دارد:
بر اساس مطالعات امکان دوباره یک فرد به ویروس کرونا امکان ندارد زیرا در بدن مصونیت ایجاد میکند، اما مدت زمان این مصونیت مشخص نیست. برخی بیماری‌ها مانند سرما خوردگی که در زمستان‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد با گذر زمان تغییر شکل می‌دهند و مقاوم می‌شوند و به همین دلیل امکان سرایت کردن آنها بیشتر میشود. به توجه به این موارد هنوز رعایت فاصله بین افراد بسیار ضروری است و توصیه میشود حتی افرادی که مبتلا شده و بهبود یافته‌اند، فاصله را رعایت کنند.
استعمال دخانیات، امکان انتقال ویروس کورونا را بیشتر میکند.
چرا احتمال ابتلا به ویروس کرونا در افراد سیگاری بیشتر است؟
افراد سیگاری به دلیل اینکه سیگار با دست آنها برخورد دارد و سپس آن را به لبان و دهان خود می‌زنند احتمال بالاتری دارد به این ویروس مبتلا شوند. همچنین ظرفیت هوایی شش‌های این افراد به علت سیگار کشیدن در سال‌های متمادی کم شده و نمی‌توانند بهترین عملکرد را داشته باشند.
سایر محصولات دخانی که در مصرف آن افراد به صورت اشتراکی استفاده میکنند، امکان انتقال ویروس چندین برابر بیشتر از سایر افراد است.
از میوه و سبزیجات تا انتقال ویروس کرونا:
میوه و سبزیجات نمی‌توانند عامل انتقال ویروس کرونا باشند و برای انتقال این بیماری به عامل انسانی و یا حیوانی نیاز است. بعد از تهیه میوه و سبزیجات، حتما آنها را با آب و مواد ضد عفونی کننده خوب شسته و خشک کنید و پس از اتمام هر فعالیتی دستان خود را آب و صابون بشویید.
استخر و تأثیر آن بر ویروس کرونا:
کلر موجود در آب استخر ویروس را از بین می‌برد و شنا کردن در استخری که دارای کلر است مشکلی ندارد اما امکان انتقال ویروس از فرد ناقل در صفوف تهیه بلیط و یا در رختکن‌ها امکان دارد. دستگیره درها، محیط اطراف استخر، صندلی و سکوهای موجود در استخر میتواند عامل انتقال این ویروس باشد.
انتقال بیماری از انسان به حیوان خانگی امکان دارد؟
بر اساس اطلاعیه وزارت جهانی اگر فردی در خانواده به بیماری مبتلا شود، احتمال انتقال آن به حیوانات خانگی واز گونه‌ای به گونه دیگر امکان ندارد. به عبارتی ویروس کورونا بین گونه‌هایی که مثل هم هستند منتقل میشود و انتقال آن از گونه انسانی به حیوان امکان ندارد. اما پس از لمس حیوانات دستان خود را با آب و صابون بشویید.
افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند دو تا سه نفر دیگر را هم مبتلا میکنند این درحالی است که ویروس آنفلوآنزا به طور میانگین یک نفر را به این بیماری مبتلا می‌کندک. در نتیجه انتقال این بیماری بسیار بیشتر از سایر بیماری‌هاست.
زمان ماندگاری در محیط:
ویروس کورونا به طور میانگین بین 4تا5 روز بر روی سطوح باقی می‌ماند و در برخی گزارش‌ها نشان داده شده که تا طول عمر آنها به 9 روز هم میرسد. این ویروس از طریق سطوح فلزی یا پلاستیکی که در تماس با افراد بیمار بوده‌اند به افراد سالم منتقل میشود. از جمله این سطوح میتوان به دستگیره درب، لبه تخت، اسکناس، عابر بانک‌ها، کارت‌ها و سایر سطوح مشترک بین افراد اشاره کرد.
این ویروس در مدفوع انسان تا ۹۶ ساعت و در ادرار انسان تا۷۲ ساعت در مقادیر پایین عفونی بودن میتواند زنده بماند. این ویروس در دمای ۴، ۲۰ و ۳۷ درجه برای حداقل ۲ ساعت بدون تغییر قابل توجه در توانایی عفونی سلول‌ها پایدار ماندند. ولی در دمای -۶۰ و -۹۰ و همچنین در دماهای ۵۶،۶۷،۷۵ درجه باید به مدت ۳۰ دقیقه باقی بمانند تا غیر فعال شوند.
تابش اشعه ماوراء بنفش به مدت 60 دقیقه بر روی ویروس در محیط کشت منجر به از بین رفتن عفونت ویروسی در محیط کشت میشود.
چگونه میتوان از ویروس کرونا پیشگیری و دوری کرد؟
بهترین پیشنهاد برای دوری از این بیماری شستن دست‌ها به مدت ۲۰ثانیه است. دست‌ها را قبل از تهیه غذا، خوردن، بعد از استحمام، بعد از عطسه یا سرفه و یا اگر از بیماران مراقبت میکنید حتما خوب بشویید. اگر آب و صابون ندارید حتما از مایع الکلی و ضدعفونی کننده بالای 60 درصد استفاده کنید. در غیر این صورت:
- از ارتباط نزدیک با افراد بیمار دوری کنید
- چشم‌ها، بینی و دهان خود را لمس نکنید.
- زمانی که بیمار هستید در خانه بمانید.
- هنگام سرفه و عطسه دهان خودرا بپوشانید و سپس دستمال خود را در سطل‌های در بسته بیاندازید.
- سطوحی که بیشتر با آن در تماس هستید را تمیز و ضد عفونی کنید.
سایر نکاتی که به پیشگیری از کرونا کمک میکند:
علاوه بر نکات ذکر شده در بالا، باید سایر نکات را رعایت کنید:
- به عنوان اعضای خانواده با یکدیگر ملاقات کنید و نیاز‌های خود را اعلام کنید.
- اگر افرادی در بین شما هستند که احتمال ابتلا شدن آنها به ویروس کرونا بالاست با پزشک مشورت کنید.
- با سایر افراد محل خود در گروه‌های تلگرامی صحبت کنید و نکات بهداشتی را به اشتراک بگذارید.
- انجمن مراقبت‌های سلامتی که در تهیه غذای سالم و زنجیره تأمین وسایل مورد نیاز کمک میکنند را شناسایی کنید.
- یک لیست تماس اضطراری از فامیل، دوستان، همسایگان، رانندگان دکترها، استادان و مراکز مراقب‌های درمانی تهیه کنید.
- یک اتاق برای فردی که مریض میباشد، تهیه کنید تا دور تز افراد سالم استراحت کند.
- سعی کنید کارهای دفتر و محل کار خود را در خانه انجام دهید.
- اگر تنها زندگی میکنید حتما خانواده و یا دوستان خود را در جریان وضعیت عمومی خود قرار دهید.
ویروس کرونا چگونه پخش میشود؟
سوالات و ابهامات زیادی درباره گسترش ویروس کورونا وجود دارد. اما نکاتی وجود دارد که بررسی آنها میپردازیم:
- این بیماری ممکن است بین افرادی که کمتر از شش قدم باهم فاصله دارند و در هنگام عطسه یا سرفه قطرات آب آنها به بیرون ترشح میکند، سرایت کند.
- قبل از اینکه افراد علائم داشته باشند، بیماری سرایت میکند.
- اگر سطحی به ویروس آلوده باشد و پس از لمس آن سطح آلوده دست خود را به بینی، چشم ویا گوش بمالید این بیماری به شما منتقل میشود.
- مطالعات نشان میدهد این بیمای در هوا پخش نمی‌شود، بنابراین از طریق نفس کشیدن این بیماری منتقل نمی‌شود.
- این ویروس مانند سایر بیماری‌ها نیست و به راحتی قابل سرایت است. در برخی مناطق جغرافیایی سرایت این بیماری به دیگران بیشتر است.
ویرس کرونا چگونه درمان میشود؟
هنوز هیج دارویی برای درمان ویروس کورونا تاکنون وجود ندارد و آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر آن مؤثر نیستند. متخصصان برای درمان علائم توصیه‌هایی کرده‌اند: استامینوفن را برای کاهش درد و تب استفاده کنید، استراحت کنید و آب فراوان مصرف کنید. گرچه هنوز اطلاعات دقیقی وجود ندارد ولی ایپوپروفن بر عفونت کرونا ویروس اثر داشته و سازمان بهداشت جهانی توصیه میکند در ابتدای بروز علائم از این دارو استفاده کنید. اما در ماه مارس روند استفاده از دارو معکوس شد و توصیه شد که از این دارو مصرف نشود. افرادی که علائم جدی دارند باید به مراکز بهداشت مراجعه کنند و در صورت نفس تنگی از ماسک‌های اکسیژن برای آنها استفاده کنند.
درمان ویروس کورونا توسط داروی ایدز؟
طی بررسی‌های علمی و پزشکی، دانشمندان و محققان چینی و ژاپنی به این نتیجه رسیدند که داروهای مقابله با ویروس ایدز نظیر لوپیناویر/ریتوناویر برای درمان و جلوگیری از پیشروی کروناویروس و حتی درمان این بیماری توانسته مفید باشد و تاکنون بسیاری از بیماران از طریق استفاده از این داروها نجات یافته‌اند و در مجموع شواهد نشان داده که داروهای ضد عفونت ویروسی توانسته جان بسیاری از مبتلایان به کروناویروس را نجات بخشد.
واکسن:
به دلایل بسیاری ساخت واکسن برای یک بیماری ویروسی مانند COVID-19 چالش برانگیز و حداقل در زمان فعلی نشدنی است. به زبان ساده ویروس کرونا از آن دسته ویروس‌هایی است که در بدن هر شخص ساختار خود را تغییر میدهد و امکان آن‌که واکسنی ساخته شود که برای همه بتواند مفید و موثر واقع شود تقریبا محال است.
تا کنون واکسنی برای ویروس کورونا ساخته نشده است
در تعریف علمی نیز میتوان گفت به دلیل اینکه تعداد بسیار زیادی از ویروسها برخلاف سلول‌های بدن انسان و حیوانات که حاویDNA میباشد، از قطعات ژنتیکی به نام RNA تشکیل شده‌اند و همین تک‌رشته‌‌ای بودن RNA، موجب میشود که قابلیت شکستن اتصال‌های مولکولی، ترکیب و ساخته شدن قطعات جدید ژنتیکی در ویروسها افزایش چشمگیری پیدا میکند که میتواند محققان را در تولید واکسن جدید علیه بیماری ناکام بگذارد.
اگرچه تلاش‌های بسیاری برای تولید واکسن ویروس کورونا انجام شده است، اما هنوز واکسن یا داروی مخصوصِ ضدِ ویروسی برای ریشه‌کن کردن ; درمان قطعی، جلوگیری و یا مقابله با عفونت‌های ناشی از کروناویروس به طور عام وجود ندارد.
